Sindirime Yardımcı Organlar, Besin maddelerinin içermiş olduğu karbonhidrat maddelere göre yağ, protein, vitamin, su ve mineraller olarak gruplandırılmış olduğunu biliyoruz. Besin içeren büyük moleküllerdir. Büyük moleküllü besin içerikleri hücrelerin kullanabileceği kadar küçük moleküllere parçalanması gerekmektedir. Yenilen besinler hücrelerimize geçebilecek duruma sindirim işlemi sonucunda meydana gelir. Sindirim büyük moleküllü besin içeriğinin hücrelerimizin kullanacağı kadar küçük moleküllere dönüşümüdür. Öyleyse vücudumuzda sindirim besinlerin hücrelerimiz tarafından kullanılabilecek kadar küçük parçalar bölünmesiyle kana geçişini sağlamak sindirim sisteminin işlevidir. Sindirim çiğnemeyle başlamaktadır. Besinlerin çiğneme ve kas hareketleriyle küçük parçalara ayrılmasına mekanik sindirim adı verilir. Besinlerin enzim adı verilen salgılar aracılığıyla parçalanmasına da kimyasal sindirim adı verilir. Mekanik sindirim, besinlerin sindirim enzimleri olmadan, sadece fiziksel şekilde dil, diş, mide, bağırsak hareketleriyle parçalanarak, küçük parçacıklar haline gelmesidir. Yani besinlerin kesilmesi, parçalanması, mide ve bağırsaklarda gönderilen sular sayesinde boza kıvamına gelmesidir. Kimyasal sindirim ise parçalanmış ve sulandırılmış besinlerin enzimler aracılığıyla tükürük, mide ve bağırsak öz suları, pankreas ve karaciğer salgısıyla kimyasal değişime uğrayarak, yapı taşlarına parçalanmasıdır. Kimyasal sindirimde mutlaka enzim ve su kullanılmaktadır.
Sindirime Yardımcı Organlar
Karaciğer: Safra adı verilen bir salgı üretmektedir. Safra salgısı bir kanal aracılığıyla, yağların kimyasal sindirimini gerçekleştirmek için ince bağırsağa gönderilmektedir. Karaciğer vücudun en büyük organıdır ve yaklaşık olarak 2 kilogram ağırlığındadır. Karın boşluğunda ve sağ üst kısmında yer almaktadır. Karaciğer sağ lob ve sol lob olmak üzere iki bölüme ayrılır. Loblarda öd salgısı yani safra üretilmektedir. Karaciğerden ayrılan bir kanal, loblarda üretilmiş olan safrayı safra kesesine taşımaktadır. Safra kesesinden çıkan koledok kanalsa, safra salgısını on iki parmak bağırsağına taşımaktadır. Burada safra salgısı yağları yağ damlaları olarak inceltmek ve böylece yağların sindirim yüzeyini artırmak amacıyla kullanılmaktadır. Safra salgısı yavaş yavaş suyunu kaybettiğinde safra taşları meydan gelir. Bu durumda koledok kanalı tıkanacaktır. Safranın geri emilmesi ile kana karışmakta ve kan yoluyla dokulara taşınmaktadır. Bu şekilde sarılık hastalığı meydana gelir. Karaciğerin görevi; Karaciğerin yaklaşık olarak 400‘e yakın görevi olmaktadır. Bunlardan bazılarını belirtecek olursak; Yağların sindirimini hızlandıran ve rektum da zararlı bakterilerin üremesine engel olan safra sıvısı üretir. A, D, E, K, B12 vitamini depolanmasına olanak sağlar ve A vitamini üretimine yardımcı olmakla görevlidir. Vücutta enerji kaynağı olan glikozu, karaciğerde glikojen şeklinde depolayarak, insülin hormonu denetiminde kana dağıtır. Vücutta zararlı maddeleri zararsız hale getirmektedir. Kanın pıhtılaşmasında görev alan proteinleri üretmekle görevlidir. Proteinlerin, yağın ve karbonhidratların metabolizmasını düzenler. Proteinlerin karbonhidrat ve yağa dönüşmesini sağlar. Lenf yapmakta görevlidir. Proteinlerin parçalanmasından sonra açığa çıkan amonyağı daha az zehirli olan üre haline dönüştürmektedir. Yaşlı alyuvarların parçalanmasıyla açığa çıkan demiri depolamaya yardımcı olur ve alyuvar hücrelerinin üretilmesine olanak sağlar.
Pankreas: Pankreas öz suyunu salgılamaktadır. Pankreas öz suyu proteinlerin, karbonhidratların ve yağların kimyasal sindirimini sağlayan enzimler içermektedir. Midenin sol alt kısmında yer almaktadır. Uzunca bir yaprağa benzer. Ortasında boydan boya uzanan bir kanal bulunur. Pankreas hem hormon salgılayan hem de enzim salgılayan karma bir bez yapısına sahiptir. Pankreas, ince bağırsağın uyarması sonucu öz su salgılar. Pankreas öz suyu içerisinde lipaz enzimi, amilaz ve tripsinojen enzimleri bulunmaktadır. Lipaz enzimi, amilaz ve tirpsinojen enzimleri, protein, yağ ve karbonhidrat sindiriminde etkili olmaktadır. Pankreas, bu enzimleri virsung kanalı aracılığıyla onikiparmak bağırsağına iltir. Pankreas aynı zamanda insülin hormonu ve glukagon hormonu salgılar ve doğrudan kana dağıtır. İnsülin kandaki şeker oranını azaltıcı etki sağlamaktadır. Glukagon ise kandaki şeker oranını artırıcı etki sağlar.